• Czym są użytki zielone?
• Dlaczego łąki i użytki zielone są tak ważne?
• Jakie zabiegi pielęgnacyjne należy wykonywać?
• Czy warto korzystać z maszyn rolniczych?

Użytki zielone, w tym także łąki pełnią zasadniczą funkcję w produkcji zwierzęcej. Okazuje się, że w dobie odczuwalnych zmian klimatycznych, a co za tym idzie także hydrologicznych użytki zielone, zwłaszcza te o charakterze trwałym (uprawy, w których przez co najmniej pięć kolejnych lat nie stosowano płodozmianu) zdają się znacznie lepiej sobie radzić z coraz trudniejszymi warunkami środowiskowymi. Jak poprawnie zadbać o łąki i użytki zielone? Odpowiedź na to pytanie może przyczynić się do poprawy warunków bytowania zwierząt hodowlanych, a w konsekwencji zwiększenia wydajności produkcji.

Łąki i użytki zielone – znaczenie w gospodarce

Łąki i użytki zielone to użytki rolne porośnięte trawą lub innymi roślinami pastewnymi. Po części są to łąki i pastwiska, które powstały samoistnie z samosiewów.

Niezależnie od tego, jaki był proces ich powstania, warto dołożyć wszelkich starań, by osiągnąć jak najlepszy stopień wykorzystania potencjału drzemiącego w użytkach zielonych dla zabezpieczenia potrzeb pokarmowych zwierząt hodowlanych.

W tym celu należy zwrócić uwagę na:

• Właściwy skład runi;
• Odpowiednie nawożenie;
• Poziom pH gleby;
• Uregulowanie stosunków powietrzno-wodnych.

Jak wynika z powyższego użytków zielonych i łąk nie należy pozostawiać samych sobie. Ważne są zabiegi pielęgnacyjne, poprawne i systematyczne koszenie oraz termin zbioru, wykaszanie niedojadów i usuwanie skoszonej biomasy.

Pielęgnacja łąk i użytków zielonych

Skuteczny nadzór nad użytkami zielonymi nie byłby możliwy bez odpowiedniego wyposażenia. Maszyny rolnicze, takie jak chwastownik, brona czy włók na szczęście nie są drogie i nie generują znacznych kosztów serwisowych.

Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne:

• Włókowanie;
• Bronowanie;
• Wałowanie;
• Zwalczanie chwastów, chorób i szkodników.

Włókowanie 

Użytki zielone są szczególnie narażone na powstawanie kretowisk, które z kolei są siedliskiem chwastów dwuliściennych. Wyrównanie powierzchni łąki za pomocą włóka niweluje wszelkie nierówności oraz zapobiega rozprzestrzenianiu się chwastów.

Rozciągnięcie łajniaków i usunięcie nadmiaru gleby z kopców zabezpiecza kiszonkę przed zanieczyszczeniami.

Bronowanie 

Bronowanie jest przydatne tam, gdzie powierzchnię łąk i użytków pokrywa warstwa zgniłej roślinności utrudniającej odrastanie nowych pokoleń wartościowej trawy. W szczególności dotyczy to obszarów okresowo zalewanych wodą.

Wałowanie 

Zapobiega między innymi przesychaniu gruntu. Dzieje się tak poprzez dociśnięcie rozwarstwionych warstw gleby po okresie zimowym.

Wałowanie wyrównuje powierzchnię gruntu, co znacznie ułatwia późniejsze prace na użytkach zielonych.

Zwalczanie chwastów, chorób i szkodników 

Pozostawienie gruntów bez nadzoru sprzyja pojawianiu się chwastów, szkodników i w efekcie chorób grzybowych.

Zabiegi chroniące areał warto wykonywać mechanicznie za pomocą np. chwastownika. Pozwoli to oszczędzić znaczne środki finansowe, niewydane na herbicydy bądź pestycydy.  

Nawożenie użytków zielonych 

Powinno odbywać się po uprzedniej analizie składu gleby, zawartości w niej składników odżywczych, mikro i makroelementów oraz składu botanicznego runi.

Azot 

Można stosować zarówno nawozy mineralne, jak i organiczne, pośród których szczególną funkcję pełni azot. Nawozy naturalne płynne oraz nawozy azotowe mineralne mogą być stosowane co roku w okresie od 1 marca do 31 października.

Uwaga. Na gruntach ubogich w wodę lub w okresach suchych podawanie preparatów azotowych należy ograniczyć do 40% planowanej rocznej dawki azotu.

Fosfor 

Wczesną wiosną oraz jesienią warto wzbogacić glebę o fosfor. Jest on szczególnie istotny na gruntach kwaśnych oraz tam, gdzie dawkowanie azotu jest wyższe od zalecanego.

Potas 

Pierwiastkiem zwiększającym odporność roślin na suszę jest potas. Zaleca się stosować pierwszą dawkę potasu w wysokoścido 50%, pozostałą ilość należy podzielić na dawkę po drugim i czwartym wypasie.

Łąki wymagają średnio od 80 do 160 kg/ha, natomiast pastwiska od 70 do 110 kg/ha.

Obornik, gnojówka, gnojowica 

Powyższe zabiegi dobrze jest uzupełnić nawożeniem organicznym.

Co trzy lub cztery lata warto wzmocnić glebę obornikiem.

Jesienią lub wczesną wiosną podaje się dawkę wynoszącą 20-30 t/ha.

Gnojówkę stosuje się wiosną i latem w ilości 10-15 metrów sześciennych rozcieńczoną wodą w stosunku 1:3. Gnojowicę w tych samych interwałach czasowych, przy czym dawkowanie wynosi 30 do 40 metrów sześciennych.

Trzeba pamiętać, iż obornika, gnojówki i gnojowicy nie stosuje się na aktualnie eksploatowanych pastwiskach. Trawa po takim zabiegu nie nadaje się do wypasania. Można natomiast przeznaczyć ją na siano.

Maszyny rolnicze 

Dużym ułatwieniem przy nawożeniu są rozsiewacze wapienno-nawozowe jednotalerzowe – TAJFUN 600 i 1200. Nie tylko znacząco przyspieszają proces nawożenia, wpływają także na precyzję dawkowania preparatów.

Jak zapewnia producent maszyn rolniczych, nowoczesny sprzęt jest trwały i odporny na uszkodzenia mechaniczne i wpływ czynników atmosferyczne. Nie generuje kosztów serwisowych, jego zakup nie jest też dużym obciążeniem budżetu gospodarstwa, tym bardziej że wysokogatunkowa pasza szybko zrekompensuje inwestycję w maszyny rolnicze.